Havalimanı Uçak Kalkış Pisti Numaraları
Havalimanı Uçak Kalkıp Pisti Numaraları nasıl veriliyor merak ettiniz mi? Yada bu numaralar arasıra neden değişiyor hiç dikkat ettiniz mi? Uçakların iniş veya kalkışlarıyla ilgili herhangi bir olay söz konusu olduğunda haberlerde genellikle uçağın kullandığı pistin de adını duyarsınız. Tek ya da çift haneli olabilen bu pist rakamlarının ne anlama geldiğini haberi sunan da dahil olmak üzere çoğu insan bilmez. Fakat havacılıktaki herşeyde olduğu gibi, bu numaraların da çok özel bir amacı vardır.
Bu numaralar aslında pistlerin isimleridir. Numaralar pistin bulunduğu bölgedeki manyetik konuma karşılık geliyor. Manyetik konumu bulmak içinse pusulaya ihtiyaç var. Elinize bir dünya haritası alıp pusulanızı da yanına koyduğunuzda pusulanın 0 derecesinin kuzeyi, 90 derecenin doğuyu, 180 derecenin güneyi, 270 derecenin de batıyı işaret ettiğini göreceksiniz. Havacılıkta ikisi de aynı şeyi ifade etmesine rağmen kuzey genellikle 0 derece yerine 360 derece ile ifade edilir.
Pusulanın kuzeyi 360 , güneyi 180 , batısı 270 ve doğusu da 90’ı gösterir. Pistlerde pusuladaki radyale en yakın değere göre isimlendirilir. Pusulada çıkan 3 haneli sayı yuvarlanarak 2 haneye indirilir.
Yani pusula 355’i gösteriyorsa buna en yakın değer olan 36 alınır. Bir diğer anlatımla ikili sayılar pistin gösterdiği radyallerin en yakın 10’a bölünüp yuvarlanmasıyla da (355/10=35.5 yuvarlarsak 36) isimlendirilir.
Malesef manyetik kuzeyi referans almanın getirdiği bir dezavantaj vardır. O dezavantaj sizce ne olabilir? Manyetik ya da coğrafi kuzey karmaşasından daha farklı bir sorunumuz var. O da manyetik kuzeyin her sene yer değiştiriyor olmasıdır. Zamanla manyetik konum sapabilir bu durumda pistlerin numaraları da değişir. Manyetik kuzey her sene 50-60 km kadar Rusya’ya doğru hareket etmektedir.
Ancak her pistin iki başı vardır. Kalkış veya iniş yapan uçak hangi başı kullanıyorsa pist o taraftan isim alır. Atatürk Havalimanı’nda hava trafik kontrolörü pilota “05 pistine iniş serbest” diyince uçak 05/23 pistine burnu 05 doğrultusunu gösterecek şekilde, yani deniz tarafından gelerek iner. Eğer iniş izni 23 pistine verilirse, bu sefer uçak 05/23 pistine burnu 23 doğrultusunda yani denize doğru iniş yapar. Eğer meydanda paralel pistler varsa Uçağın kalkış veya iniş yaptığı yöne göre sağda kalan sağ pist (R), solda kalan ise sol pist (L) adını alır. Atatürk Havalimanı’nın paralel pistleri 18R/36L ve 18L/36R şeklinde isimlendiriliyor.
Pist numaralarının doğru okunuşu nasıldır?
Numarandırma çift hane de olsa her rakam ayrı ayrı okunur. Mesela 23R pisti okunurken “two three right” olarak okunur.
Kaynak: www.kokpit.aero